به گزارش قلم به نقل از خبرگزاری حوزه:

حجة‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد، تغییر در امتحانات شفاهی حوزه، تسهیل در اخذ مجوز تأسیس مدارس و مراکز حوزوی، تشکیل رشته‌های تخصصی در مدارس سطح سه، واگذاری امتحانات پایه ششم به مدیریت‌های استانی، اعطای مدرک علمی به شهدای روحانی، ساماندهی دروس خارج در شهرستان‌ها و... را از فعالیت‌ها و برنامه‌های معاونت آموزش حوزه‌های علمیه برشمرد.

حجة‌الاسلام و‌المسلمین رستم‌نژاد در گفت‌و‌گو با خبرگزاری حوزه با اشاره به برخی فعالیت‌های معاونت آموزش حوزه‌های علمیه، گفت: اولین گام در مسئولیت بنده در معاونت آموزش، احصای دغدغه‌ها، نیازها، انتظارات و خواسته‌هایی بود که از این معاونت وجود داشت.

وی افزود: در مرحله اول، موارد متعددی از نیازها، مشکلات و توان‌سنجی و مشاهده شرح وظایف و اسناد بالادستی در این زمینه، احصا شد؛ بنابراین برنامه‌ها با هدف خروج از حالت روزمرگی و حل مشکلات واقعی، تنظیم و اجرا گردید.

معاون آموزش حوزه‌های علمیه با بیان این‌که بحث مدارج علمی از مسایلی بود که ابهامات بسیاری داشت؛ زیرا در برخی موارد مانند امتحانات شفاهی شاهد فقدان آیین‌نامه بودیم، گفت: پس‌از مرحله احصای نیازها، اولویت‌بندی اولیه انجام شد و بر همین مبنا، کارگروه‌هایی را نیز به تناسب دایر کردیم تا هر کارگروه، به یک سؤال و دغدغه پاسخ دهد و برای هر عرصه، با توجه به ظرفیت و امکانات یک طرح قابل اجرا ارائه نماید؛ در همین راستا 9 گروه تأسیس گردید و مقرر شد، 9 پاسخ نیز دریافت شود که پس‌از اضافه شدن این مجموعه، در اواخر سال 95 حدود 50 اولویت استخراج شد که به برخی از آن‌ها پاسخ داده شده است.

حجة‌الاسلام و‌المسلمین رستم‌نژاد بیان کرد: این موارد به چند دسته کلی تقسیم می‌شود؛ یک دسته از این موارد مانند بحث امتحانات شفاهی که شامل 10 ماده‌ قانونی است، باید به شورای‌عالی برده می‌شد و نظر نهایی نیز باید از سوی شورا مطرح می‌گردید؛ البته زیرساخت‌ها و ابزارهای این موارد باید آماده شود تا به مرحله تحقق برسد. وی گفت: به‌عنوان مثال در بحث امتحانات شفاهی یک توزیع متناسب انجام شده و واگذاری و واسپاری در آن رخ داده که آیا این امتحانات باید به شکل متمرکز انجام شود و یا به شهرها، استان‌ها و مدارس واگذار گردد؛ البته مسایل دیگری هم وجود نداشت؛ در همین راستا، 4 ماده درسی از امتحانات حوزه حذف شد.

معاون آموزش حوزه‌‌های علمیه با بیان این مطلب که در این راستا نیازمند حمایت‌های لازم هستیم، افزود: در حال حاضر این موارد در حد آیین‌نامه‌ها و مقررات است که برای اجرایی شدن، نیازمند طی شدن مراحل لازم می‌باشد.

وی گفت: از دیگر موارد، مصوبه 313 است که در خصوص کمیته‌ها و مدارج علمی، ده‌ها مسئله یک‌جا دیده شد و در آن‌جا بیان گردید و پیشنهادهای سابق را مطابق با نیازهای روز، به‌روزرسانی نمودیم؛ هم‌چنین واسپاری‌ها و مواردی مانند، نیاز به تشکیل کمیته‌های متعدد برای بررسی برخی موارد هم‌چون پایان‌نامه‌های زیادی که پشت در مانده‌اند، مورد بررسی قرار گرفته و در مسیر تصویب‌خواهی است که از طریق مدیر محترم حوزه‌های علمیه به شورای‌عالی ارسال می‌شود.

حجة‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد تصریح کرد: اصلاح شیوه معدل‌گیری از دیگر فعالیت‌هاست که این مورد از مشکلاتی بود که در شورای آموزش ما مصوب و نهایی شده و در حال ارائه به شورای‌عالی حوزه است.
 

▪ تسهیل در اخذ مجوز تأسیس مدارس و مراکز حوزوی

وی افزود: بخش دیگری از کارها مرتبط به شورای گسترش است؛ یعنی باید در شورای گسترش نهایی شود؛ نمونه‌هایی به شورای گسترش رفته، ابلاغ شده و بازگشته که باید زمینه‌های اجرایی آن را دنبال کنیم؛ مثلاً مصوبه‌ای در زمینه حذف مجوز موقت در تأسیس مدارس داریم؛ تا فردی که به دنبال تأسیس حوزه علمیه و مدرسه علمیه است، بتواند در کوتاه‌ترین مدت مسیر کار خود را دنبال کند؛ زیرا رویه کار به شکلی است که این فرد باید موافقت اصولی، موقت و سپس دائم را اخذ کند؛ ولی در حال حاضر، این روند کوتاه شده و متقاضیان تنها مجوز راه‌اندازی را اخذ می‌کنند.

حجة‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد بیان کرد: بخش دیگری از این موارد، در شورای آموزش نهایی می‌شود؛ زیرا در رأس این شورا، مدیر محترم حوزه‌های علمیه است و با ترکیبی که معاونان نیز در آن حضور دارند، تیم قوی است که تحت‌نظر مدیر حوزه‌های علمیه فعالیت دارند؛ معاونت آموزش نیز با تیم خود در این شورا حضور دارد و به مواردی چون تقویم آموزشی و تعطیلات و زمان امتحانات پرداخته می‌شود.

وی گفت: بخشی از اولویت‌های عقب‌مانده نیز وجود داشت که در این مدت به آن‌ها پرداخته‌ایم؛ یک‌سری مصوبات در شورای‌عالی حوزه وجود داشت که مدت‌ها حتی بیش‌از یک یا دو سال اجرایی نشده بود و برای عملیاتی شدن، نیازمند یک دستورالعمل بود که این کار بدون ارجاع مجدد به شورای‌عالی و با ابلاغ مدیر حوزه‌های علمیه، قابلیت اجرایی پیدا می‌کرد که این موارد نیز انجام شده است. البته موارد جزیی‌تر از این نیز وجود دارد که ابلاغیه و مصوبه ندارند و نیاز است تا خود معاونت در مورد آن‌ها تصمیم بگیرد؛ در همین راستا برخی از تصمیمات نیز در شورای طرح و برنامه و شورای معاونان نهایی می‌شود.

وی گفت: یک دسته دیگر از موارد نیز وجود دارد که پیش‌از این مصوبه داشته و در مقام اجرا نیازمند آیین‌نامه بود و باید به تأیید مدیر حوزه‌های علمیه می‌رسید تا به مرحله اجرا برسد؛ بخش دیگری هم در معاونت آموزش تصمیم‌گیری و ابلاغ می‌شود.

واگذاری امتحانات پایه ششم به مدیریت‌های استانی

حجة‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد با اشاره به مصوباتی که وعده آن داده شده بود و برخی از آن‌ها در حال اجرا است، تصریح کرد: واسپاری امتحانات شفاهی پایه 6 به مدیریت‌های استانی از کارهای عظیمی است که در این عرصه انجام شده و در اختیار مدیریت‌های استانی قرار گرفت و در همان استان، امتحانات شفاهی اخذ می‌شود؛ این کار در قم نیز به مدارس واگذار شده است.

وی گفت: دومین مصوبه مهم، واسپاری امتحانات شفاهی به شکل کل بود که در این مسیر، به چند استان این کار واگذار شد و در حال آزمون هستیم که در آینده توسعه پیدا خواهد کرد.

▪ اعطای مدرک علمی و استخدامی به شهدای روحانی

معاون آموزش حوزه‌های علمیه با اشاره به مدارک استخدامی شهدای روحانی، این فعالیت را یکی از کارهای درخشان معاونت آموزش ذکر کرد و افزود: یک مصوبه در شورای‌عالی وجود دارد که بیان می‌کند، طلابی که به شهادت رسیده‌اند، در هر پایه‌ای که تحصیل می‌کردند، مدرکی برای آن‌ها صادر شود؛ قبلاً این مدرک به شکل گواهی بود؛ ولی الآن مدرک علمی و استخدامی صادر شده و به خانواده آن‌ها تقدیم می‌شود.

حجة‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد بیان کرد: شورای‌عالی مصوب کرده که این مدارک صادر شود؛ اما متأسفانه بسیاری از خانوده‌های شهدا متوجه چنین قانونی نبودند و برای پیگیری صدور و دریافت مدرک مراجعه نکردند. از سوی دیگر اصلاً آمار دقیقی از تعداد شهدای طلبه نداریم و این آمار باید به‌طور رسمی و به شکل پرونده‌ای تکیمل شود؛ در این عرصه باید یک کار میدانی وسیع نیز انجام گیرد؛ البته مصوبات جدیدی را برای شهدای مدافع حرم و شهدای جدیدی که به خیل شهدای روحانی افزوده می‌شوند، گرفته‌ایم.

وی با اشاره به مسئله تأسیس شعب در مدارس علمیه که از فعالیت‌های معاونت آموزش بوده، گفت: این بحث یکی از مباحثی است که چند گروه در آن زحمت کشیده‌اند؛ از جمله مراکز تخصصی که ما هم مساعدتی در این بحث داشتیم؛ مثلاً اگر یکی از فضلا به دنبال دایر کردن یک شعبه و رشته تخصصی است، آیا باید حتما یک مدرسه، مدیر و... داشته باشد؟! که در این مصوبه مقرر شد، برای تسهیل این امر تنها شعبه ایجاد شود؛ ولی زیر نظر مجموعه مرکزی به‌کار بپردازد.

▪ تشکیل رشته تخصصی در مدارس سطح سه

حجة‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد بیان کرد: مسئله دیگر در زمینه رشته‌های تخصصی بود که فعالان این عرصه بتوانند، یک رشته تخصصی را در دل مدارس سطح سه دایر کنند؛ یعنی دیگر نیازی به تشکیل یک مدرسه جداگانه نباشد. مدیری که توانایی اداره این جریان را داشته باشد، طلاب تخصصی را پرورش دهد؛ این مسئله مصوب شده و ان‌شاءالله با تقاضاهایی که در آینده خواهد رسید، در خدمت فعالان رشته‌های تخصصی هم خواهیم بود و امیدواریم، از این ماده قانونی به‌خوبی استفاده کنند.

▪ ساماندهی دروس خارج در شهرستان‌ها

معاون آموزش حوزه‌های علمیه گفت: ساماندهی دروس خارج شهرستان‌ها از دیگر مباحث در این زمینه است؛ تاکنون هیچ درس خارج رسمی از نظر حوزه در هیچ شهری وجود نداشت و این دروس به‌رغم این‌که در شهرهای بسیاری دنبال می‌شد؛ ولی به‌لحاظ ترتیبات اداری حوزه، به‌عنوان درس رسمی خارج حوزه نبود؛ در این زمینه نیز تلاش شد، این دروس به رسمیت شناخته شود که تا کنون 5 مورد از آن رسمی شده که البته طی این مرحله نیازمند استلزامات متعدد است.

حجة‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد بیان کرد: در این عرصه باید لوازمی ایجاد شود؛ یعنی طلاب آن شهرستان و یا طلاب اعزامی برای تحصیل درس خارج در آن مراکز، باید مصاحبه‌ها، تقریرات و ثبت نمرات درس خارج و... را به‌طور طبیعی دنبال کنند که اگر این کار فراگیر شود، خدمت بسیار بزرگی به رشد علمی در سایر شهرها خواهد شد.

وی گفت: تقاضای ما از مدیریت‌های استانی آن است که به‌سرعت به دنبال اجرایی کردن این مسئله باشند تا حوزه‌های شهرستانی جانی تازه پیدا کرده و درس‌های قوی حالت رسمی به خود بگیرند و وضعیت ما در آینده مطلوب‌تر شود.

معاون آموزش حوزه‌‌های علمیه افزود: ارتقای علمی کادر مدارس شامل مدیر و معاونان و...؛ به‌خصوص معاونان علمی، از دیگر موارد تلاش‌شده در معاونت آموزش حوزه بوده است.

▪ آماده‌سازی آیین‌نامه امتحانات شفاهی

وی با اشاره به برنامه‌های امتحانات شفاهی طلاب تصریح کرد: آیین‌نامه امتحانات شفاهی دارای الزامات و زیرساخت‌هایی است که به‌سرعت در حال آماده‌سازی می‌باشد و امیدواریم، با کمک مدیران مدارس و اساتید گران‌قدری که باید به این جریان بپیوندند، مشکل امتحانات شفاهی نیز حل شود.

این استاد حوزه افزود: یکی ازمشکلات امتحانات شفاهی، حجم بالای متقاضیان است که برای حل کامل این مشکل باید این سامانه توسعه یابد؛ تلاش‌هایی در جهت متوازن‌سازی این عرصه نیز انجام شده است.

▪ حذف امتحان شفاهی پایه نهم

وی گفت: یکی از کارهای مهم در این خصوص، واگذاری امتحانات شفاهی پایه 3 و 6 است؛ ولی امتحان شفاهی پایه 8 و 10 باقی مانده و امتحان شفاهی در پایه 7 و 9 حذف شده؛ امتحان فقط از سطح دو و سه در پایه هشت آن هم از رسائل انجام می‌شود و در پایه 10 نیز در فقه و اصول امتحان برگزار می‌گردد.

▪ ایجاد ساختار تحصیل غیرحضوری دروس خارج

حجة‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد تصریح کرد: مسئله دیگر تحصیل غیرحضوری دروس خارج است؛ یکی از مسایل مهم این است که طلاب باید در کلاس درس شرکت کنند. بسیاری از طلاب استان‌ها می‌خواهند، ادامه تحصیل دهند؛ اما شرایط حضور در قم را ندارند؛ در این زمینه یک مصوبه از قبل بوده و یک دستورالعمل اجرایی شورای‌عالی حوزه نیز ناظر به این مسئله است.

وی افزود: در این‌جا به این ترتیب عمل کردیم که ساختاری ایجاد کنیم تا طلبه در عین این که به‌صورت فیزیکی در کلاس حاضر نمی‌شود، نام وی در این درس ثبت شود؛ در این روش طلاب از طریق اینترنت و فضای مجازی می‌توانند درس خارج خود را ادامه دهند؛ ولی باید شرایط آن شامل: گوش دادن به درس و تقریرنویسی و... را داشته و ارائه کنند.

معاون آموزش حوزه‌های علمیه به فرم ارزیابی مدارس علمیه اشاره کرد و گفت: پیش‌از این فرم‌هایی وجود داشت که به فرم‌های 90 یا 120 صفحه‌ای معروف بودند که این فرم‌ها برای سهولت انجام کار و حفظ جامعیت، به فرم‌های 8 صفحه‌ای مبدل شدند و این مسئله در مسیر تصویب‌خواهی است که دوبار در شورای گسترش حوزه مطرح شد و اصلاحاتی صورت گرفت و پس‌از نهایی شدن، کار مهمی در این عرصه صورت خواهد گرفت.

▪ طرح‌های در نوبت تصویب

وی بیان کرد: از جمله طرح‌هایی که در نوبت تصویب است، می‌توان به مصوبه 313 برای شورای‌عالی حوزه اشاره کرد که در خصوص مدارج علمی است؛ زیرا مدت زیادی از آن گذشته و نیازهای جدیدی شکل گرفته است؛ نکته دیگر آن‌که بخش‌هایی از این مصوبه پس‌از تشکیل واحدهای جدید از آن کنده شده و زیرمجموعه آن واحدها قرار گرفته و متولی خاص پیدا کرده است؛ این مصوبه با نیازها و تقاضاها و مشکلات جدید طبقه‌بندی شده و در شرف تصویب‌خواهی از شورای‌عالی است.

▪ آیین‌نامه گروه‌های علمی مدارس

حجةالاسلام والمسلمین رستم‌نژاد افزود: مدارس باید سه گروه علمی داشته باشند که برای خود یک آیین‌نامه دارد و این آیین‌نامه نهایی شده و باید به شورای آموزش برود و مسیر تصویب‌خواهی را بگذراند.

▪ نظام اساتید

حجةالاسلام والمسلمین رستم‌نژاد افزود: هم‌چنین طرح نظام اساتید در معاونت آموزش نهایی شده و باید در شورای معاونان مطرح شود.

▪ اصلاح شیوه معدل‌گیری در حوزه

معاون آموزش حوزه‌های علمیه در ادامه گفت: اصلاح شیوه معدل‌گیری در حوزه در این معاونت و شورای آموزش نهایی شده و باید به شورای‌عالی حوزه ارسال شود تا این شورا اگر نظری دارد، اعمال ‌کند.

حجة‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد بیان کرد: از دیگر موارد در نوبت تصویب، می‌توان به مسابقات علمی، کمیسیون طرح سؤال، آیین‌نامه آموزش مدارس علمیه، تحصیل هم‌زمان طلاب در حوزه و دانشگاه، امور خاص تحصیلی، پذیرش طلاب فاقد تحصیلات تحت برنامه، انتخاب استاد در غیر از مدرسه محل تحصیل و... اشاره کرد.

معاون آموزش حوزه‌های علمیه گفت: در مورد انتخاب استاد در غیر از مدرسه محصل تحصیل، به دنبال راهی هستیم که اگر طلبه‌ای استاد مدرسه خود را نپذیرفت و یا از نظر زمانی با کلاس آن استاد تلاقی داشت، بتواند با استاد دیگری این درس را بخواند؛ در این مسیر یک نوع هدایت تحصیلی انجام شده است.

وی اظهار کرد: دستورالعمل آموزش غیرحضوری از جمله این موارد است و در این عرصه تلاش گسترده‌ای برای به‌روزرسانی پاسخ‌ها انجام شده است.

▪ تدوین نظام جامع رشته‌ها و آموزش

معاون آموزش حوزه‌های علمیه به طرح‌هایی که هنوز نهایی نشده، اشاره کرد و گفت: در زمینه نظام جامع رشته‌ها، جلسات متعددی برگزار شده و به دنبال آن هستیم تا برای رشته‌های حوزوی یک نظام درخت‌واره‌ای تصویب شود؛ در همین راستا کسی که می‌خواهد رشته‌ای تأسیس کند، می‌تواند جایگاه این رشته را در درخت‌واره مشاهده کند؛ اگر این نظام تصویب شود، می‌توان جاهای خالی و یا متراکم را رصد و به انتخاب درست دست زد.

وی افزود: 12 گروه دانشی را به شورای گسترش برده و مصوب کردیم؛ ولی راه زیادی داریم که باید زیرشاخه‌ها، گرایش‌ها و سطح‌بندی آن‌ها را مشخص کنیم.

حجة‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد اظهار کرد: از دیگر مواردی که هنوز نهایی نشده، می‌توان به تدوین نظام جامع آموزش و هم‌چنین تدوین سرفصل‌ها اشاره کرد که کار بسیار سنگینی است؛ زیرا سال تحصیلی نظام جدید حوزه یک سال را طی کرده؛ ولی سرفصل‌های سطح یک تمام نشده و در حال حاضر، متخصصان این دروس به شکل گسترده و قوی روی این سرفصل‌ها کار می‌کنند.

وی افزود: کار تدوین کلیات سطح 2و 3 با قدرت انجام می‌شود و در خصوص سطح یک روی سرفصل‌ها و متون رفتیم و بعد‌از آن، باید در سطح 2 و 3 در هیئت اندیشورزان، در خصوص کلیات این سطح کار شود.

▪ ضرورت مشخص شدن وضعیت رشته‌های تخصصی

معاون آموزش حوزه‌های علمیه گفت: پیشنهاد یک برنامه جدید آموزشی، به معنای کنار زدن نظام آموزشی جاری نیست؛ بلکه به معنای اصلاح و به‌روزرسانی آن، برای پاسخ‌گویی به نیاز‌های جدید است. در این زمینه به دنبال تبدیل و معرفی کتاب‌ها، رشته‌ها و مشخص شدن وضعیت رشته‌ها هستیم؛ باید به این سمت برویم که رشته‌های تخصصی و طلاب تخصصی در سطوح بالا، مثل تفسیر و کلام موجودیت رشته‌ای خود را بیابند و رشته‌های آن‌ها به‌عنوان یک رشته تخصصی تصویب شود؛ نه این‌که این رشته‌ها را به‌عنوان رشته‌های میهمان لحاظ کنیم.

وی از بازنگری دستورالعمل‌های توسعه واحدهای آموزشی و تدوین و بازسازی آیین‌نامه اجرایی مصوبه 944 مرتبط به جذب اساتید، نظام جامع اساتید و طرح ساماندهی اصلاح محدوده‌های درسی، بازنگری برنامه و متون آموزشی سفیران هدایت و طرح هدایت تحصیلی نخبگان و هم‌چنین ساماندهی مراکز تخصصی به‌عنوان از جمله طرح‌های در دست اقدام این مجموعه ذکر کرد.

حجة‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد در پایان ضمن اشاره به این مطلب که، فعالیت‌های معاونت آموزش قطعاً در یک مصاحبه قابل طرح نیست گفت: ما به دنبال ایجاد نظامی هستیم که در آن کارها با تسهیل بیشتری انجام شود و توازن علمی در کشور ایجاد شده و نسبت به دانش‌افزایی هرچه بیشتر طلاب نیز اقدام شود. در این زمینه با توجه به مسیر، باید در صدد ریل‌سازی و اجرا برآییم و الزامات کار نیز از سوی واحدهای مرتبط فراهم شود؛ قطعاً در این مسیر نیازمند مساعدت و همکاری بزرگان حوزه در شورای‌عالی، مدیریت حوزه‌های علمیه کشور، معاونت‌های مدیریت‌های ملی و استانی و هم‌چنین دستگاه‌های مختلف هستیم.